Επιστολή της ΕΑΕ σχετικά με την κατάργηση του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου
Σεπτέμβριος 2011
Κείμενο Επιστολής
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Η Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία (Ε.Α.Ε.) είναι ο επιστημονικός σύλλογος που συσπειρώνει στις τάξεις του περισσότερους από 350 Έλληνες αρχειονόμους, συντηρητές αρχειακού υλικού, ειδικούς της τεκμηρίωσης, ιστορικούς, ερευνητές και έχει ως βασικούς σκοπούς την ευαισθητοποίηση για τη διάσωση και προστασία των αρχείων, την ταξινόμηση και την αξιοποίηση της αρχειακής μας κληρονομιάς καθώς και την εκπαίδευση-επιμόρφωση των εργαζομένων στα διάφορα Αρχεία της χώρας μας.
Η είδηση της κατάργησης ενός αρχειακού φορέα δεν μπορεί παρά να προκαλεί προβληματισμό και ανησυχία στα μέλη της αρχειακής κοινότητας και ιδιαίτερα όταν τόσο ο φορέας, ως νομικό πρόσωπο όσο και εργαζόμενοι σ΄αυτό είναι μέλη της Ελληνικής Αρχειακής Εταιρείας. Πρόσφατα μάλιστα δύο στελέχη του ΕΟΑ εκλέχθηκαν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας μας.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο (ν. 3444/2006), η από το 2005 σύσταση του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου (Ε.Ο.Α.) εξυπηρετεί την ανάγκη ύπαρξης ενός εξειδικευμένου φορέα ως προς τη διαχείριση του ειδικού υποστρώματος των συγκεκριμένων αρχείων αλλά και τη διατήρηση και διαφύλαξη της οπτικοακουστικής κληρονομιάς.
Η Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία είχε τότε δημόσια διατυπώσει τις αντιρρήσεις της, αφενός για το κατά πόσο είναι δυνατόν ένας φορέας με εθνικό χαρακτήρα που έχει στην αρμοδιότητά του τη συλλογή και προστασία ενός σημαντικού τμήματος της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας να λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και όχι ως αμιγώς δημόσιος και αφετέρου για την αγνόηση της ύπαρξης του εθνικού αρχειακού φορέα, των Γενικών Αρχείων του Κράτους, ο οποίος εκ του νόμου (ν.1946/1991, «Γενικά Αρχεία του Κράτους και άλλες διατάξεις») είχε ήδη αυτές τις αρμοδιότητες.
Ωστόσο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, παρά το μικρό διάστημα της λειτουργίας του, το ΕΟΑ έχει να επιδείξει σημαντικό έργο και αποτελεί τομή για τον δύσκολο χώρο των οπτικοακουστικών αρχείων κάνοντας ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του με την αξιοποίηση και διάδοση στο ευρύτερο κοινό πολύτιμων τεκμηρίων της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας της χώρας.
Παράλληλα, το ΕΟΑ στελεχώνεται από έμπειρο προσωπικό με τεχνογνωσία στον τομέα της διαχείρισης και προβολής των συγκεκριμένων αρχείων, η οποία θα πρέπει να αξιοποιηθεί προς όφελος της χώρας.
Σύμφωνα με όσα έχουν εξαγγελθεί, προβλέπεται η κατάργηση του ΕΟΑ και η ενσωμάτωση των λειτουργιών του στην ΕΡΤ Α.Ε. ενώ δεν διευκρινίζεται σαφώς πώς θα αξιοποιηθεί το προσωπικό του. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο προκαλεί προβληματισμό για το κατά πόσο η δημόσια τηλεόραση η οποία, σύμφωνα με τους σκοπούς της, έχει ως κύριο έργο την παραγωγή προγράμματος και τη δημιουργία αρχείου πρωταρχικώς για την υποστήριξη της λειτουργίας της, κατοχυρώνει νομικά την αρμοδιότητα της ανάληψης του έργου της συλλογής και διατήρησης των τεκμηρίων της εθνικής οπτικοαουστικής μνήμης (δημοσίων και ιδιωτικών φορέων) σε όλους τους τομείς της οπτικοακουστικής παραγωγής και τη διαχείριση των σχετικών πνευματικών δικαιωμάτων όταν μάλιστα λειτουργεί με όρους Ανώνυμης Εταιρείας.
Θεωρούμε ότι το ΕΟΑ δεν θα πρέπει να καταργηθεί αλλά να εξυγιανθεί, στην περίπτωση που διαπιστώθηκαν θέματα δυσλειτουργίας, και να συνεχίσει τον εξειδικευμένο εθνικό ρόλο του. Στην περίπτωση κατάργησής του, οι αρμοδιότητες και το προσωπικό του θα πρέπει να υπαχθούν σε ένα φορέα εθνικού χαρακτήρα με νομοθετικά κατοχυρωμένους συναφείς σκοπούς, όπως είναι τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ν. 1946/1991), αρμόδια, εκτός των άλλων, και για τη διαχείριση της οπτικοακουστικής κληρονομιάς της χώρας.
Αντιλαμβανόμενοι τη δύσκολη συγκυρία στην οποία βρίσκεται η χώρα παρακαλούμε, στο μέτρο που είναι εφικτό, να συμμεριστείτε τον προβληματισμό και την ανησυχία μας λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα και το μέλλον του φορέα αλλά και των εργαζομένων του, επανεξετάζοντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες μιας τόσο σημαντικής νομοθετικής ρύθμισης που αφορά τη διαχείριση της αυξανόμενης σε όγκο, ποικιλία και σπουδαιότητα παραγωγής οπτικοακουστικών αρχείων.
Η Ε.Α.Ε. είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία.